Η εκκλησιαστική προσωπογραφία μας απασχολεί και μας ενδιαφέρει γιά πολλούς και διαφόρους λόγους. Αλλά αυτό είναι ένα θεωρητικό θέμα, και σε άλλη ευκαιρία θα το αναλύσουμε.
Στο άρθρο μας αυτό, θα παρουσιάσουμε μία πολύ σημαντική αγιορειτική προσωπικότητα. Τον Μοναχό Γαβριήλ, που υπογράφει ως ιατρός, ενώ συγχρόνως είναι αφιερωτής σε δύο σημαντικά κειμήλια της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου.
Και παλαιότερα, σε άρθρο του σεβαστού δασκάλου και εμβριθούς περί την ιστορία, και δη την εκκλησιαστική, κυρίου Θωμά Γαβριηλίδη, παρουσιάστηκε το αγιορειτικό-βατοπεδινό Μετόχι της Παναγίας Μακαρίας, μέσα στην πόλη της Νάουσας.
Το έτος 1840, οι μοναχοί στο Βατοπαίδι αποφάσισαν να επιδιορθώσουν τον κοιμητηριακό ναό της Μονής, στα υπόγεια του οποίου θησαυρίζονται και τα λείψανα των απ’ αιώνος κεκοιμημένων πατέρων. Ενώ λοιπόν εργάζονταν, κατέρρευσε ένας τοίχος και ανακαλύφθηκε το άφθορο λείψανο ενός αγνώστου αγίου μοναχού. Οι τότε βατοπεδινοί πατέρες, από τις ενδείξεις που φανέρωνε το λείψανο, απεφάσισαν να τιμήσουν τον ανώνυμο άγιο, και του έδωσαν το όνομα Ευδόκιμος.
Ο μοναχός Γαβριήλ λοιπόν έπασχε από φοβερούς πόνους των νεφρών, γιά μεγάλο διάστημα, και οι άλλοι μοναχοί τον επείραζαν, λέγοντάς του την ευαγγελική φράση: «ιατρέ, θεράπευσον σεαυτόν». Συγχρόνως, με την αποκάλυψη του νέου αγίου, πρότειναν στον ασθενούντα να προσευχηθεί στον Άγιο Ευδόκιμο. Πράγματι, ο γιατρός Γαβριήλ μοναχός προσευχήθηκε στον νεοφανή άγιο, ο οποίος και απάντησε στα αιτήματα του ασθενούς, και παρουσιάσθηκε σε αυτόν οφθαλμοφανώς.
Στους άλλους μοναχούς, που τον πρότειναν να επικαλεσθεί τον νεοφανή άγιο Ευδόκιμο, ο Γαβριήλ υποσχέθηκε πως θα επαργυρώσει την τιμία κάρα τού αγίου, εάν τον θεραπεύσει από τους αφόρρητους πόνους του.
Έτσι, βλέποντας τον άγιο, και θεραπευμένος πλέον, ανέθεσε σε αργυροχρυσοχόο να περιβάλει το τίμιο λείψανο, σύμφωνα με αρχαία συνήθεια, με τα πολύτιμα υλικά.
Μάλιστα παράγγειλε να χαραχτεί και το εξής δίστιχο:
Τόδ’ ηργύρωσε Γαβριήλ σεμνόν κάρη/ Ευδόκιμον ευρών των πόνων ακέστορα.
Δηλαδή, αυτό το σεβάσμιο κρανίο το ασήμωσε ο Γαβριήλ, γιατί βρήκε τον Ευδόκιμο γιατρό και θεραπευτή στους πόνους του.
Αν το δίστιχο αυτό, γραμμένο σε ομηρική διάλεκτο, το συνέθεσε ο ίδιος ο Γαβριήλ, αυτό σημαίνει ότι γνώριζε πολύ καλά γράμματα. Ίσως όμως και να το παράγγειλε σε άλλον έγκριτο αγιορείτη.
Η εύρεση του τιμίου λειψάνου χρονολογείται το 1840, ενώ ο Άγιος Ευδόκιμος ο Βατοπαιδηνός τιμάται στις 5 Οκτωβρίου.
Αλλά η σχέση του βατοπαιδηνού ναουσαίου μοναχού Γαβριήλ με τον άγιο Ευδόκιμο δεν σταματάει εδώ. Ύστερα από ένα ή δύο χρόνια, ο ίδιος παρήγγειλε και την εικόνα του αγίου Ευδοκίμου, στον περίφημο ζωγράφο της εποχής ιερομόναχο Μακάριο τον Γαλατσάνο, που δραστηριοποιείται αυτά τα χρόνια στην αγιορειτική πρωτεύουσα. Μάλιστα, η μορφή της εικόνας είναι η μορφή που είδε στο όραμά του ο Γαβριήλ, να ομοιάζει δηλαδή με τον Όσιο Ευθύμιο τον Μέγα, ηλικιωμένο, με την χαρακτηριστικά μεγάλη γενειάδα.
Έτσι, στην εικόνα αυτήν, υπάρχει και άλλη επιγραφή, που μνημονεύει: «Διά εξόδων του οσιωτάτου κυρίου Γαβριήλ ιατρού Βατοπαιδινού του εκ Ναούσης».
Μεγάλη ευγνωμοσύνη οφείλεται στον μοναχό Γαβριήλ, ο οποίος δέχτηκε την θεραπεία από τον άγιο, και επιπλέον μάς παρέδωσε την μορφή του, αφού αξιώθηκε να τον δει στο σωτήριο όραμά του. Επιπλέον δαπάνησε τόσο γιά την ιερή του εικόνα όσο και γιά το ασημόδεμα της αγίας κάρας.
Στο συναξάρι του Οσίου Ευδοκίμου αναφέρεται ότι ο Γαβριήλ αισθάνθηκε τους φρικτούς πόνους των νεφρών στις Καρυές, την αγιορειτική πρωτεύουσα, και εκεί έζησε το θαύμα της θεραπείας του. Αναφέρεται μκάλιστα ότι εφάρμοσε όλες τις τότε χρησιμοποιούμενες μεθόδους και πρακτικές, αλλά δεν είδε γιατρειά. Οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε ήταν: βεντούζες, εντριβές, χειραλειφές, έμπλαστρα, θερμόλουτρα, καταπλάσματα, όπως αναφέρει ο συγγραφέας του συναξαρίου του νεοφανούς αγίου Ευδοκίμου του Βατοπαιδινού.
Το ότι ο Γαβριήλ ζούσε και δραστηριοποιούνταν ως ιατρός στις Καρυές, μαρτυρείται και από άλλο αγιορειτικό κειμήλιο. Στο Πρωτάτο, τον καθεδρικό δηλαδή ναό στις Κρυές, υπήρχε και ίσως να υπάρχει ακόμα επάνω στην αγία τράπεζα ένας σταυρός, του 1826, με δύο επιγραφές που δείχνουν ότι είναι αφιέρωμα του Γαβριήλ.
Ευχής έργο θα ήταν η Νάουσα να προσκαλέσει τον Άγιο Ευδόκιμο, Θεού ευδοκίᾳ, και να θυμηθεί τον δικό της γόνο, τον Μοναχό Γαβριήλ Βατοπαιδινό, στην επίγεια πατρίδα του.
Κλείνοντας το άρθρο μας αυτό, θα θέλαμε να προσθέσουμε ότι τα ίδια χρόνια που ο ναουσαίος Γαβριήλ ιατρός ζει και ιατρεύσει στις Καρυές, στο Βατοπαίδι εργάζεται ως ζωγράφος – αγιογράφος και ο πολύς Ματθαίος, που ζωγραφίζει τον νάρθηκα αλλά και την φιάλη του Μοναστηριού.
Ίσως, κάπου να εικονίζεται και η μορφή του Γαβριήλ, ανάμεσα σε κάποιες τοιχογραφίες του Ματθαίου.
Γι αυτό μακάρι να βρεθεί άξιος ερευνητής που να συμπληρώσει τα καινά στις σχέσεις της Ναρτυρικής δικής μας Νάουσας με το Άγιο Όρος και ειδικότερα με το Βατοπαίδι. Οι ειδήσεις θα είναι πολύτιμες.
